شمسه نقشی نمادین از خورشید در هنر تذهیب می باشد. این نقش جایگاه مهمی را در هنر ایران به خود اختصاص داده و از دیرباز مورد توجه هنرمندان بوده است . شمسه به شکل دایره و یا چند ضلعی است که خطوطی مانند شعاع های خورشید به نام (شرفه) از اطراف آن پراکنده می شود. طرح شمسه از بهم پیوستن چند واگیره تشکیل می شود که تعداد واگیره ها در تعداد زوج و کاملا وابسته به سلیقه هنرمند است. معمولا یه واگیره از طرح شمسه طراحی می شود و با تکرار نقش در یک سطح وسیع و گسترش آن شمسه کامل می شود.
تاریخچه
در ایران باستان ، همواره نور همچون کیمیا بوده است و شمسه (خورشید) نیز نماد روزنه ای بود که نور الوهیت از طریق آن بر زمین جاری می ساخت. بعد از ورود اسلام و در هنر های اسلامی هم شمسه شایستگی آن را پیدا می کند تا در کنار آیات وحیانی استقرار پیدا کند و مفاهیم آن در خود جای دهد.
از جمله این مفاهیم ، مفهوم آیه 56 سوره بقره ( انا لله و انا الیه راجعون ) است که ارتباط محکمی با آن دارد. شمسه با رنگ طلایی تلالو پیدا می کند و به واسطه این رنگ نمادی از روح می شود ( نفس مطمئنه) که چون آینه ، خالی از همه نقشها شده و تنها نقش او را پذیرفته و (انا الله ) گشته است و نمود رنگ طلایی بر این شمسه همان نماد انسان کامل عاشق است که تجلی دهنده صفات خداست و این تجلی انعکاس دوباره رنگ و نقش به مرکز شمسه می باشد و مقام ( انا الیه راجعون ) و فانی شدن در حق است. از دیگر مفاهیم شمسه می توان به آیه 35 سوره نور در قرآن کریم ( الله و نور السماوات و الارض) اشاره کرد که به عنوان نمادی از قداست و نور وحدانیت مطرح است.
نقوش شمسه
نقوش شمسه در تذهیب صفحات آغازین کتب ارزشمند مانند قرآن ، تزیین مساجد ، فرش و قالی ، سفال و … مورد استفاده قرار می گیرد. طراحی نقوش شمسه بسیار متنوع است. گاهی تنها از نقوش ختایی استفاده می شود و گاهی از ترکیب نقوش ختایی و اسلیمی که با اضافه شدن قاب و کادر ها طرحی خاص و زیبا را تشکیل می دهند. قاب ها در قسمت های مختلف واگیره جای می گیرند که باعث می شوند فضای طراحی کوچکتر شود تا در زمان رنگ گذاری تنوع رنگی بیشتر در نقوش شمسه ایجاد شود.
وکتور شمسه
طراحی شمسه به این صورت است که ابتدا یک واگیره از آن طراحی می شود و با تکرار آن بصورت قرینه سازی ، شمسه تکمیل می شود. قرینه سازی یک واگیره نیازمند کاغذ کالک و مهره می باشد که ابتدا یه واگیره به دو واگیره و بعد به چهار واگیره گسترش پیدا می کند . این پروسه تا زمانی که شمسه تکمیل شود ادامه پیدا می کند. و بعد از تکمیل آن دوباره با طراحی بر روی کاغذ کالک به بوم اصلی انتقال پیدا می کند. این پروسه زمان و انرژی زیادی را می طلبد. در صنعت فرش ، جلد کتب ها ، تابلو ها نیازمند تعداد بالایی از این نقوش هستیم که با این روش مقرون به صرفه نمی باشد.
تیم طراحی سنتی تربچه با آماده سازی نقوش شمسه به صورت وکتور و تعداد بالا این کار را برای طراحان و کابران عزیز آسان کرده است.
ویژگی های وکتور شمسه
بصورت لایه باز
نرم افزار: Illustrator
فرمت : EPS
ابعاد : نامحدود
رزولوشن : نامحدود
قابلیت چاپ : دارند
